Pensioen, er zijn mensen die het vreselijk lijkt, die willen het liefste doorwerken tot ver na deze leeftijd. Toch droomt bijna iedereen die ik ken er van. Niemand wil oud worden maar de vrijheid van zelf bepalen wat je doet omdat je met pensioen bent, dat lijkt bijna iedereen wel wat!
Het probleem met pensioen
Er zijn twee problemen met pensioen. De pensioenleeftijd schuift steeds op en er komen regelmatig berichten dat er (mogelijk) minder pensioen wordt uitgekeerd. Dat komt omdat de levensverwachting steeds hoger en hoger wordt. Mensen ontvangen dus langer geld uit de pensioenpot. Er is ook sprake van vergrijzing dus de pensioenpotten worden minder snel aangevuld dan dat er wordt uitgekeerd. Ik ga er niet blind vanuit dat het pensioen wat ik nu opbouw, ook daadwerkelijk beschikbaar is op het moment dat ik de respectabele leeftijd van het pensioen bereik.
Dan is er nog de Algemene Ouderdomswet (AOW). Deze wet geeft elke Nederlander recht op een basispensioen vanaf de AOW-gerechtigde leeftijd. Door de hoger wordende levensverwachting kost de AOW dus steeds meer geld. Ik kan niet in de toekomst kijken en er maar klakkeloos vanuit gaan dat over 40-45 jaar de AOW nog bestaat en dat dit genoeg is om van te leven.
Vrijheid
Het lijkt me fantastisch om de vrijheid om niet meer te hoeven werken voor geld een stuk naar voren te halen. Niet wachten totdat ik 72 ben (of wat de AOW leeftijd ook maar mag zijn rond die tijd). Hopelijk ben ik op mijn 72e nog gezond en fit om lekker te doen waar ik zin in heb maar is dat het gokje echter waard?
Tijd dus om het heft in eigen handen te nemen. Wat zijn de voorwaarden om met pensioen te gaan? Eigenlijk is het alleen maar zo dat je genoeg geld nodig hebt om de rest van je leven van te leven. Mooi zou zijn om ook nog iets na te laten aan kinderen of andere geliefden. Pensioen is dus geen leeftijd, maar een bedrag! Laten we gaan berekenen wat dat bedrag is.
De safe withdrawal rate
Deze rekensom zal voor iedereen anders zijn en ook in elk land is het anders. Zo gelden in Nederland belastingregels als je eigen vermogen hebt. Ook hangt er al een poosje een belasting in box 3 op huizenbezit in de lucht. Dat is nu nog niet aan de orde maar als dat wel zo wordt, dan moet je dat meenemen in je berekening.
Om dat te berekenen kunnen we uitwijken naar de FIRE beweging (Financial independence, retire early). Mensen die deze beweging aanhangen sparen hun pensioen zelf bij elkaar om vroeg, soms wel tientallen jaren eerder dan de pensioenleeftijd, met pensioen te kunnen gaan. Een vuistregel uit de FIRE beweging hier is om 25 keer je jaarlasten bij elkaar te sparen. Je kan dan elk jaar 4% van je vermogen uitgeven zonder dat je vermogen minder waard word. Dit is de Safe Withdrawal rate.
Trinity studie
Deze 4% is uitgerekend in de zogenaamde Trinity study. Gemiddeld genomen groeien beleggingen en andere investeringen zoals vastgoed ongeveer 8% per jaar. Haal daar een inflatie van 1,5% vanaf en je houdt nog 6,5% over. Als je dus elk jaar 4% van je vermogen zou uitgeven, groeit je vermogen nog steeds elk jaar! In Nederland betaal je over je spaargeld echter belasting naar mate dat meer is dan de vermogensbelastingvrije grens.
Sommige mensen denken dan 3,5% veiliger is. Daar kan ik het mee eens zijn maar we moeten niet vergeten dat bij 4% van je vermogen uitgeven, de kans dat je vermogen meer waard wordt nog steeds vrij groot is. En daarbij krijg je nog steeds vanaf de pensioengerechtigde leeftijd een AOW en waarschijnlijk opgebouwd pensioen. Meegenomen dat je, als je met pensioen gaat, je waarschijnlijk ook een afbetaald huis hebt, je daar dus weinig maandelijkse kosten aan over houd. Ook geef je met de vorderende leeftijd steeds minder uit. Ik denk dus dat de 4% safe withdrawal rate veilig genoeg is hier in Nederland.
Hoeveel heb je nodig?
Het hangt er nu dus volledig vanaf hoeveel geld je nodig hebt, hoe hoog het pensioenbedrag voor jou is. Ben je zeer gemotiveerd om met pensioen te gaan en denk je onder de armoedegrens te kunnen leven, bijvoorbeeld van 1000 euro per maand? Dan heb je 12.000*25= 300.000 euro nodig. Heb je 2000 euro per maand nodig? Dan heb je al 24.000*25= 600.000 nodig. Het dubbele!
Dit is de reden dat mensen die bezig zijn met FIRE niet alleen gefocust zijn op zoveel mogelijk inkomen vergaren maar ook met de uitgaven zo laag mogelijk houden. Het verschilt nogal of je probeert om 300.000 bij elkaar te harken of 600.000! En leven van 1000 euro is heel erg lastig, maar als je een afbetaald huis hebt en zelf tijd genoeg om het onderhoud, de tuin en de schoonmaak te doen, dan is het al een stuk goedkoper dan wanneer je dat soort dingen uitbesteed en je elke maand huur of hypotheek moet betalen.
De kans is aanwezig dat je tijdens je ‘pensioen’ nog wel wat verdient. Het idee is niet om achter de geraniums weg te kwijnen. Het idee is dat je bezig gaat met gepassioneerd werken aan iets wat niet per definitie geld oplevert, maar daar waar je hart ligt. Het kan natuurlijk zo zijn dat het geld oplevert. Ook wordt na je 67e (ongeveer) gewoon AOW bijgeschreven op je rekening. Daarom kan het zijn dat je bijvoorbeeld bij 200.000 al met pensioen kan. Je teert dan mogelijk een aantal jaren in op je gespaarde vermogen maar houd nog voldoende over om het daarna weer aan te vullen met de AOW en eventueel opgebouwd pensioen.
Begin vroeg en houd vol
De bedragen die ik noem zijn natuurlijk astronomisch hoog en lastig te bereiken. Daarom moedig ik je aan om vroeg te beginnen, de voordelen van het rente-op-rente effect zoveel mogelijk te benutten en gebruik te maken van het sneeuwbal effect. Als je leeft zoals iedereen, zal je dezelfde uitkomsten krijgen als iedereen. Uitgeven en sparen zoals iedereen zorgt ervoor dat je op dezelfde leeftijd met pensioen gaat als iedereen. Vaar je eigen koers en zet je eigen doelen. Ik zal je aanmoedigen onderweg!
Tot de volgende keer,
Elske
